การต่อสู้เพื่อความคงอยู่ของศิลปวัฒนธรรมล้านนา

การต่อสู้เพื่อความคงอยู่ของศิลปวัฒนธรรมล้านนา

จากกลุ่มน้อยกลายเป็นกลุ่มใหญ่ เป็น การรวมตัวกันของกลุ่มคนในชุมชน ร่วมมือกับเทศบาลนครเชียงราย จึงก่อให้เกิดศุนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมสู่งานอาชีพขึ้น โดยโครงการจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรม เกิดขึ้นจากโครงการและนโยบายของเทศบาลนครเชียงราย โดยมีนาย วันชัย จงสุทธนามณี ซึ่งดำรงตำแหน่ง นายกเทศมนตรีนครเชียงรายในสมัยนั้น เป็นผู้ดำเนินโครงการ โดยมีจุดประสงค์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ร่วมกันของชุมชน สร้างงานศิลปะ และจรรโลงไว้ซึ่งวัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งเป็นวิถีชาวบ้าน และนำวิถีชาวบ้านพัฒนาสู่งานอาชีพ และเพื่อสร้างโอกาสให้กับคนในชุมชน

ศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมจังหวัดเชียงรายแห่งนี้ ได้เปิดดำเนินการอย่างเป็นทางการ เมื่อ วันที่ 28 พฤษภาคม 2548 โดย จุดเริ่มต้นของศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรม ก่อนหน้านี้ก่อตั้งเป็นเป็นกรมอุตสาหกรรม หลังจากนั้นเริ่มมีการนำสิ่งที่เกี่ยวกับวัฒนธรรม เข้ามาให้บริการในศูนย์ แต่ไม่ประสบความสำเร็จ ต่อมาท่านนายกรัตนาได้โอนย้ายมาจากอุตสาหกรรมจังหวัด จึงได้มอบหมายให้เทศบาลของนาย วันชัย จงสุทธนามณี พัฒนาศูนย์ให้กลับมามีสีสันอีกครั้งเหมือนในปัจจุบัน
แนวคิดการก่อตั้งศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรม เริ่ม จาก ท่านสมบูรณ์ อธิยา เป็นผู้ริเริ่มแนวคิด และต่อมาได้มอบหมายให้ ดร. สมบูรณ์ เป็นผู้เขียนโครงการเพื่อเสนอต่อจังหวัด ในวันที่ 23 พฤษภาคม 2548

กิจกรรมที่เกิดขึ้นในศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรม
กิจกรรม ในศูนย์ฯ แห่งนี้ดำเนินการโดยอาศัยฐานทางวัฒนธรรม มีการริเริ่มการจัดหลักสูตรต่างๆที่หลากหลายเพื่อบริการการศึกษาแก่ประชาชน โดยหลักสูตรต่างๆจัดขึ้นโดยมีพ่อครู แม่ครูหรือ พ่ออุ๊ยแม่อุ๊ย ในชุมชนเป็นผู้สอนหลักสูตรต่างๆ โดยผู้ที่ร่วมเข้าอบรมณ์ไม่ต้องเสียค่าเล่าเรียน เพราะทุกโครงการ ที่ศูนย์ฯจัดขึ้นจะได้รับการสนับสนุนจากเทศบาลนครเชียงราย โดยมีจุดประสงค์เพื่อการรักษา สืบสาน วัฒนธรรมเพื่อให้คงอยู่อย่างมีคุณค่า ไม่ใช่เพียงความสวยงามเพียงอย่างเดียว

หลักสูตรที่เปิดบริการแก่ประชาชน

ศิลปะการฟ้อนสาวใหม
ศิลปะการฟ้อนเล็บ
ศิลปการตบมะผาบ ฟ้อนเจิง ฟ้อนดาบ
ศิลปะการตีกลองสบัดชัย
ศิลปะการเล่นดนตรีพื้นเมือง
ศิลปะการวาดภาพเหมือน
การประดิษฐ์โคม
การประดิษฐ์ตุง
การนวดแผนไทย
การประดิษฐ์ผ้าฝีมือจากใบตอง
ฯลฯ

นอกจากนี้แล้วยังมีหลักสูตรอีกมากมาย โดยเงื่อนไขการขอรับการอบรมคือ ต้องมีผู้เข้าอบรมอย่างน้อย 15 คนขึ้นไป แล้วทางศูนย์ฯ จะเปิดหลักสูตรที่ต้องการให้ฟรี แต่ถ้าเป็นการฟ้อนรำจะต้องมีการบูชาครูตามประเพณี

เครือข่ายกลุ่มผู้สนับสนุนในศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมสู่งานอาชีพ

มูลนิธิปัญญาพัฒนาท้องถิ่น
สหกรณ์เครือข่ายกลุ่มอาชีพ อบจ. เชียงราย จำกัด
กลุ่มเครือข่ายผ้าไทยลื้อเทศบาลนครเชียงราย
เครือขายกองทุนชุมชนเทศบาลนครเชียงราย
เครือข่ายออมทรัพย์นครเชียงราย
เครือข่ายฮักชุมชนเทศบาลนครเชียงราย
กลุ่มนวดแผนไทยเพื่อสุขภาพนครเชียงราย
สหกรณ์ออมทรัพย์นครเชียงราย
กลุ่มเครือข่ายสตรีตัดเย็บเสื้อผ้าเทศบาลนครเชียงราย
กลุ่มเครือข่าย OTOP เทศบาลนครเชียงราย
ชมรมพันธมิตรธุรกิจเชียงราย

โครงการตัวอย่างที่น่าสนใจ

โครงการศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมสู่งานอาชีพ http://www.sumc.in.th/modules/project/index.php?mode=detail1&id=542

อีกหนึ่งการต่อสู้เพื่อความคงอยู่ ของโคมล้านนา

การทำโคม เพื่อเป็นของที่ระลึกและของขวัญ เป็นการประยุกต์ร่วมสมัยของกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรม ในศูนย์ส่งเสริมวัฒนธรรมสู่งานอาชีพ

ขอขอบคุณ
นางสาววชิโรทัย ตุงคบุรี
เลขานุการศูนย์ฯ

การสอบถามข้อมูลจากเรขานุการศูนย์ฯ

เชียงรายกับล้านนา

สวัสดีครับผู้ติดตามทุกท่าน และครั้งนี้ก็เป็นอีกโอกาสหนึ่งที่ข้าพเจ้าได้ไปพูดคุยกับ กลุ่มผู้นำในการอนุรักษ์วัฒนธรรมล้านนา ในจังหวัดเชียงราย ท่านนี้ไม่ใช่ใครอื่นใกลคือ คุณ รัตนะ ตาแปง เป็นบุคลากรในมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ซึ่งหลังจากได้คุยกับท่านแล้ว ท่านได้ให้ความรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมล้านนามากมาย โดยส่วนใหญ่แล้วจะเป็นในเรื่องศิลปการแสดงของเชียงราย

ความสงสัยของข้าพเจ้าเกิดขึ้นในใจ จึงถามท่านไปว่า "การแสดงอะไรที่เด่นที่สุดของเชียงราย ครับ" ท่านตอบอย่างภาคภูมิใจ" ก็ฟ้อนสาวใหมต้นแบบ ของ แม่ครูบัวเรียว รัตนมณีภรณ์" ซึ่งการฟ้อนสาวใหมต้นแบบนี้เป็นจุดเริ่มต้นที่จะ เผยแพร่ไปยังเชียงใหม่ และหลังจากนั้นก็ได้เข้าสู่กรมศิลปากร และที่เด่นไม่แพ้กันก็คือวงปี่พาทย์ล้านนา หรือโดยสากลเรียกว่าวงป้าดก้องซึ่งใช้ประกอบการฟ้อนรำของทางเหนือ ถ้าพูดถึงการแสดงที่นิยมตอนนี้แล้วหลายคนอาจสงสัยครับว่าคือประเภทใหน จากคำยื่นยันของคุณรัตนะ กล่าวว่า การแสดงในปัจจุบันของเชียงรายคือ การแสดงชนเผ่า ซึ่งมีด้วยกัน 30 ชนเผ่า ที่เป็นที่น่าสนใจมากมาย ตามความเข้าใจของผมแล้วคือ คงเป็นการร่ายรำของชนเผ่าที่แตกต่างกันไป

พูดถึงการก่อตั้งชมรมที่เกิดขึ้น ณ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง คุณรัตนะ ได้กล่าวไว้ว่าเกิดจากรุนพี่ของมหาวิทยาลัยรุ่น1 ในปี พ.ศ.2541 ได้จัดตั่งชมรมอนุรักษ์วัฒนธรรมขึ้น โดยใ้ช้ชื่อชมรมว่า "ชมรมส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมไทย" ซึ่งประกอบไปด้วยการฟ้อนล้านนา ดนตรีไทยเครื่องสาย การละเล่น(กลองสะบัดชัย ฟ้อนเจิง ฟ้อนดาบ) จนถึงในปี พ.ศ. 2547 ชมรมส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมไทย ได้แบ่งออกเป็นสองชมรมคือ ชมรมดนตรีพื้นเมืองและ ชมรมนาฏศิลป์ โดยทั้งสองกลุ่มนั้นต่างมีจุดประสงค์เดียวกันคือ เพื่อสืบสาน อนุรักษ์ และเผยแพร่ วัฒนธรรมที่อยู่คู่บ้านเกิดมานาน วัฒนธรรมของไทย ที่รู้จักกันในนาม วัฒนธรรมล้านา


และก็เป็นโอกาสดีอีกครั้งที่ทาง pakkagroup ได้มีโอกาสไปติดตามชมและเก็บภาพการแสดงของ กลุ่มอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมล้านนา ของ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย มาฝากผู้ติดตามทุกท่านครับ

นอกจากกลุ่มนักศึกษาแล้วการรวมกลุ่มกันของกลุ่มอนุรักษ์วัฒนธรรม ยังมีการสนับสนุนจากชาวบ้านผู้สนใจและสืบสานวัฒนธรรม รวมถึงบุคลากรที่ให้การช่วยเหลือในการสืบสานวัฒนธรรม จากท้องถิ่น เช่น แม่ครู่บัวเรียว ที่ช่วยสืบทอดการฟ้อนรำของล้านนา
ครูพรหมเมศวร์ พรรศรี ครูธงชัย บุญเจริญ สอนเกี่ยวกับดนตรีพื้นบ้าน บุคคลเหล่านี้แสดงให้เห็นว่านอกจากกลุ่มนักศึกษาแล้ว ยังมีกลุ่มของชุมชนที่มีการเคลื่อนไหวเพื่อการอนุรักษ์ สืบสานวัฒนธรรม รวมถึงเผยแพร่วัฒนธรรมของกลุ่มให้คงอยู่คู่บ้านคู่เมืองต่อไป

คุณรัตนะ ตาแปง "พี่นะ"

และที่กล่าวมาก็เป็นเพียงส่วนเล็กๆมุมหนึ่งของการอนุรักษ์วัฒนธรรม และถ้าหันมามองตัวเรากับความเป็นไทยละ กับวัฒนธรรมไทย สิ่งที่ทำได้ง่ายๆกับการอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย เช่น การไหว้ การยิ้ม ซึ่งที่หลายคนบอกว่ามันคือสิ่งที่บ่งบอกถึงความเป็นไทย วัฒนธรรมไทย
คุณคิดกับสิ่งนั้นอย่างไร?
หรือต้องรอให้มันหายไป?

ระวัง! มันกำลังจะหายไป

ผลจากกระแสวัฒนธรรมต่างแดนซึ่งถาโถมเข้ามา ยังส่งผลให้คนไทยโดยเฉพาะวัยรุ่นเริ่มห่างหายไปจากความเป็นไทย เกิดเป็นช่องว่างระหว่างความเป็นไทย และวัฒนธรรมจากต่างประเทศ
ในปัจจุบันประเทศไทยนับวันจะรับเอาวัฒนธรรมทางแถบตะวันตก หรือไม่ก็เกาหลี หรือญี่ปุ่นจ๋ากันมาก ความเป็นไทยเริ่มจางหายไปมาก
โลกที่มีความเปลี่ยนแปลงมาก จึงส่งผลให้ความเป็นไทยหลายๆด้านถูกเปลี่ยนแปลง และนี่คือภัยเงียบที่มาโดยเราอาจจะยังไม่ไม่ทันตั้งตัว

ปัจจุบัน เราก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่า ชีวิตที่ผ่านไปในแต่ละวันของเรานั้นเราไม่ได้อยู่กับวัฒนธรรมไทยเพียงอย่างเดียว
โลกที่เปลี่ยนไป เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้คนเรา ยอมเปิดรับวัฒนธรรมใหม่ๆมากขึ้น แต่ถ้าวันหนึ่งที่เรารับวัฒนธรรมของต่างชาติมามากเกินไป จนลืมไปว่า เราคือคนไทย เรามีวัฒนธรรมไทยที่สวยสดงดงามเป็นของเราเอง วัฒนธรรมที่แม้แต่ชาติอื่นก็ยังชื่นชม
แต่มันกำลังจะหายไป...ทีละน้อย...ทีละน้อย...โดยที่เราไม่รู้ตัว..จะรู้ตัวอีกที เราก็เกือบจะกลายเป็นทาสวัฒนธรรมของชาติอื่นไปเสียแล้ว คำถามจึงเกิดขึ้นในใจของพวกเราว่า "แล้วจะมีใครซักคนไหม...ที่คิดว่า...เรา...ควรจะอนุรักษ์วัฒนธรรมของเรา ให้คงอยู่และสืบทอดไปสู่รุ่นลูกรุ่นหลานได้ชื่นชมกันต่อไป อีกนานเท่านาน"

plofile

นาสาวเจนจิรา ญาณะชื่น
ID:513100701

ชื่อเล่น ปุ๋ย

สาขาวิชาภาษาจีนธุรกิจ
สำนักวิชาศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง


นางสาวช่อแก้ว ทับทิมแดง
ID:5131007017

ชื่อเล่น ส้ม

สาขาวิชาภาษาจีนธุรกิจ
สำนักวิชาศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง



นายณนทกร ยิ้มทิม
ID:5131007023

ชื่อเล่น อู๋

สาขาวิชาภาษาจีนธุรกิจ
สำนักวิชาศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง


นายกิรวัฒน์ เรืองศรี
ID:5131007036

ชื่อเล่น ไปป์

สาขาวิชาภาษาจีนธุรกิจ
สำนักวิชาศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง


นางสาวสุวลักษณ์ ก้องสมุทร
ID:5131007104

ชื่อเล่น แพร

สาขาวิชาภาษาจีนธุรกิจ
สำนักวิชาศิลปศาสตร์

มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง


นายหิรัณย์ อิทธิสุขนันท์
ID:5100000512

ชื่อเล่น ฮัท